Frezarki to urządzenia wykorzystywane do obróbki różnych powierzchni i materiałów. Najczęściej są stosowane przy pracach związanych z obróbką drewna – profilowanie krawędzi w listwach, wykonywanie wręgów oraz dekoracyjnych wycięć. Jednak efektywność takich zadań zależy od wykorzystywanych narzędzi oraz frezów. W obróbce drewna bardzo ważna jest dokładność, dlatego tak istotny jest dobór odpowiedniego frezu.
Frezarka to najmłodsza i jednocześnie najbardziej skomplikowana obrabiarka skrawająca. Powstała w 1818 roku, a skonstruował ją inżynier Eli Whitney. To jeden z bardziej znanych amerykańskich wynalazców, który na przełomie XVIII i XIX wieku produkował dla Stanów Zjednoczonych muszkiety. W 1794 roku skonstruował odziarniarkę do bawełny. Jego wspornikowa frezarka poza ruchem obrotowym freza miała samoczynny przesuw stołu, na którym zamocowane były obrabiane materiały.
W 1862 roku Amerykanin J. Brown skonstruował i rozpoczął produkcję pierwszych frezarek uniwersalnych, które dawały możliwość dowolnego przesuwania narzędzia względem materiałów. To ułatwiało obróbkę bardziej skomplikowanych przedmiotów. W tym samym roku powstały frezarko-kopiarki, które pozwalały obrabiać materiał według przestrzennego wzorca. Początkowo narzędzia te wyposażone były w mechaniczne urządzenie kopiujące i ręczny posuw, dopiero na początku XX wieku frezarki zaopatrzono w serwomotory. W 1953 roku powstała pierwsza automatyczna frezarka sterowana elektronicznie, a w 1958 roku do sterowania zastosowano program zarejestrowany na taśmie magnetycznej.
Rodzaje frezarek
Frezowanie to rodzaj obróbki drewna, która poprzez skrawanie nadaje materiałowi pożądany kształt. Najczęściej jest wykorzystywane w meblarstwie i tworzeniu elementów dekoracyjnych. Idealnie nadaje się do wykańczania kantów, zaokrąglania brzegów, wycinania rowków, tworzenia kanałów, a także otworów pod zawiasy. Do frezowania przydatne jest narzędzie wieloostrzowe zwane frezarką oraz frezy, czyli końcówki do obróbki materiału.
Na rynku dostępnych jest kilka typów frezarek, które przystosowane są do różnego rodzaju prac. Najłatwiejsza w użytku, idealna do amatorskich zadań, jest frezarka górnowrzecionowa. Jej końcówka obrabiająca znajduje bezpośrednio nad stołem, dzięki czemu obsługa urządzenia jest dużo prostsza i bezpieczniejsza. Urządzenia te mogą mieć różną moc. Do obrabiania krawędzi i frezowania kantów wystarczy narzędzie 700-900 W. Natomiast do bardziej profesjonalnych prac lepiej wybrać mocniejszą frezarkę o mocy od 1250 do 1400 W. Jest ona cięższa, ale jednocześnie bardziej wytrzymała. Taka moc silnika pozwoli wykonać bardziej skomplikowane czynności stolarskie (np. wręgowanie, wycinanie kształtów, nacięć, rowków, profili itp.).
Na rynku można znaleźć również frezarki o mocy ponad 2000 W. Taki sprzęt przeznaczony jest dla profesjonalistów i projektantów, którzy zajmują się stolarką budowlaną lub konstrukcją schodów. To urządzenie stacjonarne, wykorzystywane wyłącznie w warsztacie.
Kolejnym rodzajem frezarki jest narzędzie dolnowrzecionowe, którego obsługa jest dość skomplikowana i znacznie trudniejsza. Takie urządzenie służy przede wszystkim do tworzenia skomplikowanych wzorów i detali artystycznych.
Rodzaje i zastosowanie frezów
Kupując frezarkę, musimy pamiętać, że do jej pełnego wykorzystania potrzebne są różne akcesoria do frezarki jak ograniczniki, prowadnice, uchwyty kątowe, tzw. cyrkle, przystawki do odsysania pyłu i inne. Jednak najważniejsze wśród nich są frezy.
Najprostszym i najbardziej przypominającym wiertło jest frez do głębokich żłobień. Za jego pomocą można wykonać równe prostokątne rowki dekoracyjne lub łączenia z innym rodzajem drewna. Szersze trójkątne rowki można zrobić, wykorzystując frez typu V, który zwany jest również frezem do wypustów. Dzięki tej końcówce rowki mają zwężający się trójkątny kształt przypominający literę V.
Do wykonania rowków można również wykorzystać frez trapezowy, w ten sposób uzyskamy wykończenie w kształcie odwróconego trapezu. Taka końcówka ułatwia tworzenie różnego rodzaju mocowań zazębiających. Zupełnie inny efekt otrzymamy, używając frezu zaokrąglającego – stosuje się go do wykańczania krawędzi. Dzięki niemu stają się one zaokrąglone i gładkie. Kanty można wykończyć również za pomocą frezu profilującego. Ta końcówka przypomina stożek i ścina rogi deski na płasko. Natomiast prostokątny rowek na kancie deski można wykonać, korzystając z frezu do wręgowania. Takie wykończenie jest bardzo przydatne przy tworzeniu połączeń na zakładkę np. przy szufladach lub drzwiach.
Przy dopracowywaniu brzegów idealnie sprawdzą się frezy krawędziowe. Tworzą one zagłębienie w krawędzi materiału, które można wykorzystać jako uchwyt do wysuwania blatu. Najbardziej specjalistyczną i najczęściej używaną końcówka do frezarki jest frez pod zawiasy, zwany inaczej puszkowym. Zawiasy wymagają płytkich, gładkich otworów, a dzięki takiemu frezowi można je zrobić szybko i bez wysiłku.
Frezarka może pracować z różnymi końcówkami. Dobierając odpowiedni frez do pracy, należy zwrócić uwagę na jego budowę, rozmiar, a także na to, czy jest dopasowany do rodzaju pracy, jaką chcemy wykonać.
